مهربانی پیامبر نسبت به امت
مهربانی پیامبر نسبت به امت شرح صفحه هفتاد و یکم قرآن کریم
شرح صفحه هفتاد و یکم قرآن کریم بر ساحل نور توسط حجت الاسلام و المسلمین سید جواد بهشتی به صورت فیلم ، صوت و متن خدمت شما قرآن دوستان تقدیم می نمائیم.
موضوع: مهربانی پیامبر نسبت به امت
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
قرآن کریم، کتاب نجات‌بخش انسان و برنامۀ کامل و جامعی است.
صفحۀ قبل ماجرای جنگ پرمخاطرۀ اُحد بود. پس از پایان جنگ افراد زیادی برای شهدا،
برای آسیبی که دیدند، برای کوتاهی که می‌کردند، غصه می‌خوردند.
این آیات دربارۀ ماجرای پس از جنگِ اُحد است.
می‌فرماید:
صفحۀ ۷۱
سورۀ مبارکه آل‌عمران
آیات ۱۶۵-۱۵۸
آیۀ ۱۵۸ :
«وَلَئِنْ مُتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ»
اگر مُردید یا کشته شدید، به سوی خدا برمی‌گردید. نگاهتان به مرگ را اصلاح کنید.
مرگ خسارت نیست. در صفحۀ قبل گفته شد که شهدا مهمان خدا هستند.
دربارۀ شهیدان فضائل زیادی از قرآن کریم و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به ما رسیده است.
بعد به پیامبر خطاب می‌کنند که: مهربانی
آیۀ ۱۵۹ :
«فَبِمَا رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ»
«فَبِمَا رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ» در پرتو لطف خدا بود که تو با مردم به نرمی رفتار کردی.
پیامبر با رزمندگان متخلف مواجه شده است، کسانی که به خاطر تخلف آن‌ها پیامبر شکست خوردند و شهید دادند.
اما الان همه غصه‌دار هستند. روحیه‌ها تضعیف شده و آسیب دیده‌اند. وقت ترمیم است؛
خداوند می‌فرماید: در پرتوی مهری که از خدا به تو داده شده، تو هم با مردم نرم هستی…
«وَلَوْ کُنْتَ فَظًّا» اگر تندخو بودی، «غَلِیظَ الْقَلْبِ» سنگدل بودی، «لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ» از دور تو پراکنده می‌شدند.
اینکه جانفشانی می‌کنند و قربان صدقه‌ات می‌روند، اطاعت می‌کنند، این به خاطر نرمی تو است.
اگر خشن بودی از دور تو پراکنده می‌شدند. حالا باید چه کاری انجام دهی؟
«فَاعْفُ عَنْهُمْ» عفو کن آن‌ها را، «وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ» و برایشان طلب بخشش کن از پروردگار،
«وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ» باز هم در کارها با آن‌ها مشورت کن. شکست اُحد به خاطر «مشورت کردن» نبود.
بعضی از تحلیل‌های غلط گفت که «چون مشورت کردیم شکست خوردیم»!
نه!، اینگونه نیست… مشورت هیچ وقت شکست ندارد.
به همین دلیل پیامبر عزیز اسلام در جنگ بعد یعنی «خندق»، مجدداً مشورت کرد
و به پیشنهاد «سلمان فارسی» خندق کندند و پیروز شدند. نه…، از مشورت کسی بد نمی‌بیند.
«وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ»؛ دلایل شکست اُحد را در صفحۀ قبل گفتیم:
نافرمانی، اختلاف، دنیا طلبی، نه…! دلیل شکست، مشورت نبوده است.
ای پیامبر! همچنان با آن‌ها مشورت کن. «فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ» البته پس از مشورت،
تصمیم نهایی را خود می‌گیری. وقتی اراده کردی، تصمیم گرفتی، قاطعانه انجام بده و بر خدا توکل کن.
«إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ» انسان علیرغم خِرَدی که دارد، و با کمک گرفتن از خرد دیگران،
همچنان محتاج پشتیبانی «اللّه» است. خداوند متوکّلان را دوست می‌دارد.
آیۀ ۱۶۰ :
«إِنْ یَنْصُرْکُمُ اللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَکُمْ ۖ وَإِنْ یَخْذُلْکُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُکُمْ مِنْ بَعْدِهِ ۗ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»
«إِنْ یَنْصُرْکُمُ اللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَکُمْ» اگر خدا به شما نصرت دهد کسی بر شما پیروز نمی‌شود، غلبه نمی‌کند.
«وَإِنْ یَخْذُلْکُمْ» اما اگر خداوند شما را رها و خوار کند، «فَمَنْ ذَا الَّذِی یَنْصُرُکُمْ مِنْ بَعْدِهِ»
چه کسی شما را بعد از لطف خداوند، یاری می‌کند؟!
«وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» و بر خدا باید مؤمنان تکیه کنند، دلگرم باشند و توکل کنند.
در دو آیۀ پی در پی سخن از «توکل» است. به خودتان مغرور نباشید.
مشورت و برنامه‌ریزی بکنید، اما به خداوند دلگرم باشید.
چندین مرتبه این موضوع در این صفحات آمده است که ۵۰ نفر مأمور بودند از شکاف کوه حراست کنند.
از آن ۵۰ نفر، چهل و چند نفر تخلف کردند و به طمع غنیمت وسط میدان آمدند
و به همین دلیل سیلی خوردند. اما آن‌ها چرا این کار را کردند؟
در فکرشان این بود که ممکن است پیامبر غنائم را بین بقیه تقسیم کند و به آن‌ها بی‌توجهی کند.
آیۀ زیر مربوط به این ماجراست.
می‌فرماید:
آیۀ ۱۶۱ :
«وَمَا کَانَ لِنَبِیٍّ أَنْ یَغُلَّ ۚ وَمَنْ یَغْلُلْ یَأْتِ بِمَا غَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ ۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ کُلُّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ»
«وَمَا کَانَ لِنَبِیٍّ أَنْ یَغُلَّ» ممکن نیست پیامبری خیانت کند؛ اگر غنائمی باشد عادلانه تقسیم می‌کند.
«وَمَنْ یَغْلُلْ»، قاعده کلی این است، هر کسی که خیانت کند، «یَأْتِ بِمَا غَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهِ»
روز قیامت چیزی را که به آن خیانت کرده، با خودش به همراه دارد.
«ثُمَّ تُوَفَّىٰ کُلُّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ» و در پایان این را بدانید هر چه را که شما تحصیل کرده‌اید،
بی‌کم و کاست به شما داده خواهد شد.در پایان می‌فرماید: «ثُمَّ تُوَفَّىٰ کُلُّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ»
هر کسی هر کاری را که تحصیل کرده باشد، بی کم و کاست به او داده خواهد شد،
«وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ» و اینان مورد ستم قرار نمی‌گیرند. خداوند عادل است، ذره‌ای ظلم نمی‌کند.
ما تاکنون به چند گروه در جنگ اُحد اشاره کرده‌ایم. یک، گروهی که ایستادند، استقامت کردند،
مؤمنان خالص. دو، متخلفان فراری. سوم، منافقانی که وسط راه برگشتند
و ضعیف الایمان‌هایی که با منافقان همراه شدند. این آیه مربوط به آن‌هاست.
آیۀ ۱۶۲ :
«أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللَّهِ کَمَنْ بَاءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ ۚ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ»
«أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللَّهِ» آیا کسی که به دنبال جلب رضایت خداست، مهربانی
«کَمَنْ بَاءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ» همچون کسی است که دچار خشم خدا شده –یعنی منافقین–،
«وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ» و جایگاه او جهنم است. «وَبِئْسَ الْمَصِیرُ» و بد قرارگاه و بازگشتگاهی است جهنم…
آیۀ ۱۶۳ :
«هُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ»
«هُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ اللَّهِ» کسانی که به دنبال جلب رضایت خدا هستند، درجاتی در نزد او دارند.
حدیثی هم دارد که بین هر درجه و درجۀ بعد، به اندازۀ بین زمین و آسمان فاصله است.
«وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِمَا یَعْمَلُونَ» و خداوند بیناست نسبت به آنچه انجام می‌دهند.
حالا غصه، اندوه، دل شکستگی و ناراحتی بر لشکر اسلام حاکم است. آیه می‌فرماید:
چرا اینقدر غصه می‌خورید؟ درست است شکست خوردید، درست است که آسیب دیدید،
درست است که شهید دادید، اما شما چیزی دارید که دیگران ندارند: «پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم»
آیۀ ۱۶۴ :
«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ»
«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ» خداوند منت گذاشت بر مؤمنان. مهربانی
«إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا» آنگاه که مبعوث فرمود در بین آن‌ها پیامبری را،
«مِنْ أَنْفُسِهِمْ» از جنس خودشان –از جنس فرشته نیست–، پیامبری که مشکلات آدمیان،
غرائض و مسائل آن‌ها را دارد. او راهنمای آن‌ها شد. «یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ» آیات خدا را بر مردم می‌خواند،
«وَیُزَکِّیهِمْ» و مردم را رشد می‌دهد، پاک و تربیت می‌کند، «وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ»
به مردم کتاب خدا را آموزش می‌دهد، حکمت و بینش درست را آموزش می‌دهد،
«وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ» گر چه قبل از آمدن پیامبر در گمراهی آشکار بودند.
به حضور پیامبر دل خوش کنید. خداوند یک چنین نعمتی را به شما داده است،
شکست را جبران می‌کنید، این همه غصه نخورید … مهربانی
آیۀ ۱۶۵ :
«أَوَلَمَّا أَصَابَتْکُمْ مُصِیبَهٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَیْهَا قُلْتُمْ أَنَّىٰ هَٰذَا ۖ قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِکُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»
«أَوَلَمَّا أَصَابَتْکُمْ مُصِیبَهٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَیْهَا» مصیبتی در اُحد به شما رسیده،
شما دو برابرش را در جنگ بدر به آن‌ها وارد کردید. چرا با هم حساب نمی‌کنید؟
شکست‌ها و پیروزی‌ها را جمع بندی کنید. اینقدر روحیۀ خود را از دست ندهید.
شما در اُحد ۷۰ شهید دادید، ولی در بدر ۷۰ نفر از آن‌ها را کشتید و ۷۰ نفر اسیر گرفتید، دو برابر آن مقدار ….
«قُلْتُمْ أَنَّىٰ هَٰذَا» بعد هم بعضی از شما می‌گویید چرا این حادثه پیش آمد؟
«قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِکُمْ» ای پیامبر! به آن‌ها بگو تقصیر خودتان است.
شما بودید که کوتاهی کردید. شما نافرمانی کردید. شما دنبال دنیا رفتید.
شما با هم تنازع پیدا کردید. سرنخ شکست شما این است.
«إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ» حقیقت این است که خداوند بر هر کاری تواناست.
نکته‌های بسیاری در این آیات وجود دارد. ما به اندازۀ «ده دقیقه» توضیح عرض می‌کنیم.
خدانگهدار شما…
برای شرکت در مسابقه بر ساحل نور،در ایــتــا – تـلگرام بهار دل عضو شوید.
دیدگاه کاربران ...
تعداد دیدگاه : 0
جهت رفع سوالات و مشکلات خود از سیستم پشتیبانی سایت استفاده نمایید .
دیدگاه ارسال شده توسط شما ، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
دیدگاهی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با مطلب باشد منتشر نخواهد شد.