شناخت شناسی در قرآن-آیت الله جوادی آملی

Rate this post

در این بخش از معرفی محصولات قرآنی به کتاب شناخت شناسی در قرآن، نوشته ی آیت الله جوادی آملی، با محوریت زمینه ها ی شناخت و معرفت به خدا ، خود و هستی،موانع شناخت،منابع شناخت و ابزارهای شناخت خواهیم پرداخت

کتاب در سال ۱۳۷۰ توسط اتشارات حوزه علمیه قم به چاپ رسیده و ویراستاری و تهیه ی فهرست ها به عهده حجت الاسلام حمید پارسا بوده است.

بخشی از مقدمه ی مولف

شناخت شناسی در مقام اثبات بعد از بسیاری از مسائل عقلی قرار دارد زیرا مقدمات فراوانی دارد که بدون آنها تحصیل مساله شناخت دشوار خواهد بود ولی از نظر ثبوت بر همه ی آنها مقدم است زیرا تا نظریه ی معرفت حل نشود و مقدار نیل بشر به شناخت خود وخارج از خود تبیین نگردد هرگز مسائل فلسفی و کلامی و… سودی ندارد زیرا کسی که در این پندار بسر می برد که جهان قابل شناخت نیست و کسی که در این وهم متحیر است که شناخت هیچ چیزی میسور نیست،ارایه مسال عقلی که مسبوق به پذیرش اصل شناخت است برای او نافع نمی باشد.

عناوین ذکر شده در مقدمه

ایشان در مقدمه ی کتاب به عناوین زیر به صورت اجمالی پرداخته و یک شمایی کلی از عنواین مطرح شده را در برابر خواننده گرامی قرار می دهند:

• منطق فلسفه و شناخت شناسی
• آرا صاحب نظران پیرامون شناخت
• احکام شناخت شناسی
• کیفیت حصول نتیجه بعد از مقدمات
• شناخت در نزد اسماعیلیه
• آمیختگی های مسائل فقهی،اصولی با بررسی های کلامی شناخت
• پندارهای پیشین و دانش های نوین
• تفاوت بررسی کلامی،فلسفی و عرفانی در مسئله شناخت
• سر رکود شناخت شناسی در نزد پیشینیان از هل سنت
• تقسیم علم به حصولی و حضوری
• اتخاد عالم،علم و معلوم بالذات
• مسئله وجود ذهنی و نقش آن در شناخت شناسی
• رابطه کلی با شخسی
• چگونگی وصول به کلیات و پیوند شناخت شناسی و هستی شناسی شناخت
• مساوقت شناخت با هستی
• نقطه اغازین معرفت و شناخت شهودی نفس
• غفلت از شهود نفس و خلط بین مفاهیم با حقائق فطری
• کار منطق
• نقش فلسفه
• فطری بودن برخی مفاهیم
• ارا صاحب نظران در باب منطق
• مغایرت و تناسب منطق با شناخت شناسی
• مسائل اساسی شناخت شناسی
• انتزاع معقولات اولی
• کیفیت ادراک پذیری هستی های مختلف
• تفاوت معقول ثانی منطقی و معقول ثانی فلسفی

فصل های شانزده گانه

کتاب در ۱۶ فصل به صورت مفصل تهیه و تنظیم و هر یک از فصول به قسمت هایی تقسیم می شوند.

1. ارکان و مبانی شناخت
2. طرح مساله شناخت در ایات قران
3. طرح دعاوی منکرین شناخت در قرآن کریم
4. وجود خطا و راه های تشخیص اشتباه
5. شناخت عقلی و میزان منطقی
6. مصادرات،اصول موضوعه و شناخت های فرضی
7. ثبات قضایای یقینی و حرکت های علمی
8. شناخت شهودی و دانش مفهومی
9. علم و ایمان
10. منابع شناخت
11. ابزارهای شناخت
12. راه های شناخت
13. مراحل شناخت
14. ریشه شناخت
15. شرایط و موانع شناخت
16. معیار شناخت

فصل اول را به عنوان نمونه به صورت موجز مورد بررسی قرار خواهیم داد تا مخاطبین عزیز یک شناخت مختصری با روش کار و نحوه ی نگارش کتاب پیدا کنند.

ارکان و مبانی شناخت

شناخت شناسی

شناخت از مفاهیم بدیهی است و قابل تعریف نمی باشد،دلیل اینکه شناخت قابل تعریف نیست همان است که گفته اند ما همه چیز را به علم می شناسیم،اگر علم را به علم بخواهیم تعریف نمائیم این تعریف دوری خواهد بود،و اگر به غیر علم بخواهیم بشناسیم غیر علم چیزی نیست که با آن علم را بتوان شناخت

ارکان شناخت

بدون شک تحقق شناخت متوقف بر اموری است.اولین اموری که تحقق شناخت مستلزم تحقق آنهاست-معلوم،عالم،و علم است-زیرا که اگر در خارج واقعیتی که بتواند معلوم شود تحقق نداشته باشد و یا اگر فردی که بتواند علم بواقع پیدا کند وجود نداشته باشد و یا اینکه علی رغم وجود تحقق اشیا خارجی و وجود انسان در خارج راهی برای پی بردن به اسرار عالم وجود نداشته باشد.

منکرین شناخت

منکرین شناخت کسانی هستند که به انکار یکی از اصولی می پردازند که تحقق شناخت مبتنی بر آنهاست.

منکرین شناخت به دو دسته تقسیم می شوند یک دسته کسانی هستند که هر گونه شناختی را منکر می شوند و دسته ی دیگر کسانی که تنها به انکار شخاخت در ورای محدوده خاص می پردازند.

سوفسطائیان و شکاکان از دسته اول ومادیون از دسته دوم هستند:

الف)سوفسطاییان:

کسانی هستند که اصل واقعیت را انکار می کنند-بدیهی است که با انکار اصل واقعیت هر سه رکن شناخت-یعنی علم-عالم و معلوم انکار خواهند شد چه اینکه با انکار چیزی که خارج از انسان باشد دو رکن شناخت انکار می شود-و با انکار این سه رکن یا دو رکن راهی برای تحقق شناخت باقی نخواهد ماند

ب-۱)شکاکان:

کسانی هستند که واقعیت انسان و واقعیت خارج از انسان را قبول می کنند،و لیکن راهی که انسان را به اسرار جهان برساند منکر می باشند

ب-۲)مادیون:

کسانی هستند که تفکر مادی دارند این گروه واقعیت مادی خارج از انسان و هم چنین واقعیت مادی انسان و راه شناخت این دو واقعیت را قبول دارند.لیکن در هر سه بخش قائل به تنگنا و محدودیت اند

غیب و شهادت و وسعت دائره شناخت

در برابر سوفسطائیان،شکاکان مادیون که منکر اصل شناخت و یا قائل به محدودیت آن هستند-کسانی هستند که دائره شناخت را وسیع تر از حدود مادی می دانند

در نزد این گروه جهان دارای دو بخش مادی ومجرد،یا غیب و شهادت است. غیب شامل خداوند تعالی-وحی و فرشتگان است و شهادت شامل امور محسوس مادی می باشند و…

نفش معلم در شناخت

این بخش به بررسی نقش معلم در نزد دو گروه بالا خواهد پرداخت.

امید است با خواندن این کتاب،در ابتدا به شناختی از خود و در ادامه به شناخت پروردگارمان و اهداف خلقتمان نائل شویم.ان شاالله

«برای مشاهده کلیپ ها و تولیدات قرآنی در آپارات اینجا کلیک کنید.»